VỐN ĐIỀU LỆ- BẪY TÀI CHÍNH CHO DOANH NGHIỆP MỚI, DOANH NGHIỆP NÊN ĐĂNG KÝ VỐN ĐIỀU LỆ NHƯ THẾ NÀO ĐỂ TRÁNH RỦI RO TÀI CHÍNH-PHÁP LÝ

VỐN ĐIỀU LỆ- BẪY TÀI CHÍNH CHO DOANH NGHIỆP MỚI, DOANH NGHIỆP NÊN LỰA CHỌN VỐN NHƯ THẾ NÀO ĐỂ HẠN CHẾ RỦI RO PHÁP LÝ-TÀI CHÍNH

Theo khoản 34, điều 4 Luật Doanh nghiệp 2020 quy định:

Vốn điều lệ là tổng giá trị tài sản do các thành viên công ty, chủ sở hữu công ty đã góp hoặc cam kết góp khi thành lập công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh; là tổng mệnh giá cổ phần đã bán hoặc được đăng ký mua khi thành lập công ty cổ phần.

Việc nên góp vốn ít hay nhiều thường phụ thuộc vào mục tiêu, quy mô hoạt động và khả năng tài chính của doanh nghiệp, cũng như loại hình doanh nghiệp và mối quan hệ giữa các thành viên góp vốn. Không có câu trả lời chung cho tất cả các trường hợp mà chính doanh nghiệp phải tự mình cân nhắc cẩn thận, kỹ lưỡng.

1/Những rủi ro doanh nghiệp thường mắc phải khi góp vốn thấp

Trong bối cảnh kinh doanh cạnh tranh ngày nay, nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các startup hoặc doanh nghiệp vừa và nhỏ, có xu hướng đăng ký vốn điều lệ thấp khi thành lập. Mục đích thường là để giảm áp lực tài chính ban đầu, tiết kiệm chi phí và tăng tính linh hoạt trong giai đoạn đầu hoạt động. Tuy nhiên, đằng sau sự thuận tiện của một mức vốn thấp là những rủi ro tiềm ẩn mà doanh nghiệp cần hết sức lưu ý.

Hạn chế tiếp cận nguồn vốn vay: Trên thực tế không có luật pháp nào cấm doanh nghiệp vừa, nhỏ vay vốn từ những tổ chức tài chính-ngân hàng, nhưng các ngân hàng thường yêu cầu vốn tự có nhất định khi xem xét cho vay. Vốn điều lệ thấp có thể khiến doanh nghiệp khó khăn hơn trong việc tiếp cận các khoản vay lớn, hoặc phải chịu lãi suất cao hơn do được đánh giá là rủi ro hơn.Mức vốn đăng ký càng thấp thì khả năng vay dài hạn, thế chấp càng hạn chế. Vì vậy nếu doanh nghiệp có định hướng lâu dài, phát triển lớn mạnh cần cân nhắc ký lưỡng trước khi đăng ký vốn tránh trường hợp rủi ro về tài chính, hạn chế hoạt động của doanh nghiệp do hạn chế nguồn vốn vay.

Bỏ lỡ cơ hội thị trường M&A( mua bán-sáp nhập):Doanh nghiệp vốn thực góp thấp dù đã đăng ký lên cao sẽ khó tham gia vào thị trường M&A đặc biệt là công ty TNHH hoặc công ty Hợp danh. Thực tế, khi nghiên cứu thị tường M&A các nhà đầu tư hoặc đối tác sẽ phân tích kỹ lưỡng, chi tiết báo cáo tài chính của doanh nghiệp.Những doanh nghiệp có vốn góp thấp thường không có báo cáo rõ ràng, các chỉ số tài chính như vốn chủ sở hữu, dòng tiền và lợi nhuận không đủ mạnh hoặc bị thiếu minh bạch dẫn đến khả năng khó thương lượng do còn nhiều uẩn khúc, e dè khi giao dịch.Đối với các nhà đầu tư nước ngoài thường ưu tiên tối đa khả năng vốn thực góp, doanh nghiệp có tài chính minh bạch rõ ràng sẽ để lại ấn tượng cho nhà đầu tư, mở rộng cơ hội hợp tác phát triển.

Ảnh hưởng đến uy tín Doanh nghiệp: vốn điều lệ thấp gây ảnh hưởng trực tiếp đến bộ mặt của doanh nghiệp, hạn chế khả năng gây dựng thương hiệu với khách hàng. Thực tế chỉ ra nếu như doanh nghiệp đăng ký vốn điều lệ thấp thường bị khách hàng đánh giá là " kém năng lực" hoặc chỉ là startup nhỏ lẻ, từ đó bị đối thủ cạnh tranh “chèn ép” khi thương thuyết giá cả, điều kiện hợp tác, hoặc bị loại khỏi các chuỗi cung ứng lớn hơn.

Ảnh hưởng đến dòng tiền và khả năng đối phó rủi ro:Vốn điều lệ thấp nếu không được bổ sung bằng các nguồn vốn khác (vay, lợi nhuận giữ lại) có thể khiến doanh nghiệp thường xuyên rơi vào tình trạng thiếu tiền mặt để chi trả cho các hoạt động hàng ngày, gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh. Khi có biến động thị trường, chi phí phát sinh bất ngờ hoặc các sự cố không lường trước, doanh nghiệp có vốn điều lệ thấp sẽ có ít "sức đề kháng" hơn, dễ bị phá sản.

2/ Những rủi ro doanh nghiệp thường mắc phải khi góp vốn cao

Khác với doanh nghiệp có vốn điều lệ thấp, doanh nghiệp đăng ký vốn cao thường là những doanh nghiệp có quy mô lớn, tập trung phát triển chủ yếu trên diện rộng, tạo được vị thế nhất định trong mắt đối tác và khách hàng, nguồn vốn vay cũng đa dạng và được nhiều doanh nghiệp nước ngoài, tổ chức tín dụng- ngân hàng ưu tiên hơn. Bên cạnh những ưu điểm dễ dàng phát triển cho doanh nghiệp như vậy, nhiều người lầm tưởng rằng chỉ cần vốn cao là có thể an toàn trước pháp luật và tài chính nhưng thực tế vẫn còn một số "cạm bãy" tài chính tiềm ẩn sau: 

Áp Lực Góp Vốn và Rủi Ro Pháp Lý

Đây là rủi ro hàng đầu và nguy hiểm nhất. Theo quy định pháp luật hiện hành tại Việt Nam (như Luật Doanh nghiệp 2020), chủ sở hữu hoặc các thành viên/cổ đông phải góp đủ và đúng hạn số vốn đã cam kết trong điều lệ.Hậu quả khi không góp đủ: Nếu doanh nghiệp không góp đủ vốn điều lệ đúng thời hạn quy định (thường là 90 ngày kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp), doanh nghiệp sẽ phải đối mặt với các hình phạt hành chính từ cơ quan quản lý. Nghiêm trọng hơn, doanh nghiệp buộc phải điều chỉnh giảm vốn điều lệ xuống mức đã góp thực tế. Điều này không chỉ tốn thời gian, chi phí làm thủ tục mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của doanh nghiệp. Rủi ro kê khai khống: Một số doanh nghiệp cố tình "kê khai khống" vốn điều lệ (đăng ký cao nhưng không có khả năng góp đủ) để tạo vẻ ngoài mạnh mẽ. Hành vi này là vi phạm pháp luật và có thể dẫn đến các mức phạt rất nặng, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng, chẳng hạn như lừa đảo khách hàng hay đối tác dựa trên thông tin vốn điều lệ không đúng sự thật.

Gánh Nặng Chi Phí Ban Đầu

Vốn điều lệ cao kéo theo một số chi phí ban đầu mà doanh nghiệp phải gánh chịu: Chi phí Thuế Môn Bài: mức thuế môn bài phải nộp hàng năm phụ thuộc vào vốn điều lệ. Vốn điều lệ càng cao (đặc biệt là trên 10 tỷ VNĐ), mức thuế môn bài phải nộp sẽ cao hơn. Dù không phải là khoản chi phí quá lớn, nhưng nó vẫn là một gánh nặng thêm cho doanh nghiệp, đặc biệt là trong giai đoạn đầu hoạt động. Chi phí cơ hội: Số vốn lớn được "chôn" trong tài khoản vốn điều lệ có thể bỏ lỡ các cơ hội đầu tư khác có tiềm năng sinh lời cao hơn nếu doanh nghiệp không có kế hoạch sử dụng vốn hiệu quả.

Rủi Ro Ách Tắc và Sử Dụng Vốn Kém Hiệu Quả

Khi vốn điều lệ cao nhưng không được sử dụng một cách hợp lý và hiệu quả, doanh nghiệp có thể rơi vào tình trạng: Vốn bị ứ đọng: Một lượng lớn tiền mặt nằm im trong tài khoản hoặc bị đầu tư vào các tài sản không sinh lời, không tạo ra giá trị gia tăng. Điều này dẫn đến sự lãng phí nguồn lực tài chính quý giá. Hiệu quả sử dụng vốn thấp: Các chỉ số tài chính quan trọng như ROA (tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản) và ROE (tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu) sẽ bị kéo xuống thấp. Điều này làm giảm sức hấp dẫn của doanh nghiệp trong mắt các nhà đầu tư tiềm năng, bởi vì họ sẽ đánh giá rằng doanh nghiệp đang sử dụng vốn không hiệu quả. Khó khăn trong quản lý: Một lượng vốn lớn đòi hỏi hệ thống quản lý tài chính chặt chẽ và chuyên nghiệp hơn. Nếu không có bộ máy quản lý hiệu quả, rủi ro thất thoát hoặc sử dụng sai mục đích có thể tăng lên.

Khó Khăn Khi Giảm Vốn Điều Lệ

Trong trường hợp doanh nghiệp nhận ra rằng vốn điều lệ quá cao so với nhu cầu thực tế hoặc muốn tái cấu trúc nguồn vốn, việc giảm vốn điều lệ không hề đơn giản. Quy trình này phức tạp, đòi hỏi phải tuân thủ các quy định pháp luật chặt chẽ, thông báo cho chủ nợ và có thể ảnh hưởng đến uy tín, niềm tin của các bên liên quan. Doanh nghiệp cần chứng minh rằng việc giảm vốn không làm ảnh hưởng đến khả năng thanh toán các khoản nợ.

Mặc dù trong công ty TNHH và công ty cổ phần, trách nhiệm của chủ sở hữu/thành viên/cổ đông được giới hạn trong phạm vi số vốn đã góp, nhưng khi doanh nghiệp đối mặt với các vấn đề pháp lý hoặc phá sản, mức vốn điều lệ cao có thể tạo ra áp lực lớn hơn về mặt trách nhiệm giải trình và nghĩa vụ đối với các bên liên quan.

Việc xác định mức vốn điều lệ là một trong những quyết định chiến lược quan trọng nhất khi thành lập hoặc tái cấu trúc doanh nghiệp. Không có câu trả lời tuyệt đối cho việc vốn cao hay thấp là tốt hơn, bởi lẽ mỗi mức độ đều đi kèm với những ưu nhược điểm và rủi ro riêng. Điều cốt lõi là tìm ra mức vốn điều lệ phù hợp nhất với từng doanh nghiệp cụ thể.

📞Công ty Cổ phần tư vấn Global Legal luôn đồng hành cùng doanh nghiệp trong chuyển đổi số và thương mại điện tử.

📍 Địa chỉ: BT05, Lô 27A GELEXIMCO, Phường Tây Mỗ, Hà Nội
📞 Liên hệ: 083 555 3555 – Luật sư Đức Tài